در زمان‌های گذشته، مردم برای حفاظت جانشان در برابر حملات دشمنان، قلعه می‌ساختند. معماری قلعه‌ها در ایران با ویژگی‌های آب‌وهوایی مطابقت داشت.
امین صادق‌پور - در زمان‌های گذشته، مردم برای حفاظت جانشان در برابر حملات دشمنان، قلعه می‌ساختند. معماری قلعه‌ها در ایران با ویژگی‌های آب‌وهوایی مطابقت داشت.
برای دیدن یکی از این قلعه‌های قدیمی، به شهر قاین در استان خراسان جنوبی سفر می‌کنیم. قلعه‌کوه قاین در فاصله‌ی سه‌کیلومتری این شهر بر فراز کوهی مرتفع و صعب‌العبور ساخته شده است.
این قلعه از سمت جنوب و شرق به کوهستان و از سمت غرب و شمال به دشت قاین منتهی می‌شود. پیشینه‌ی آن به دوران اسماعیلیان برمی‌گردد. سنگ و ساروج از مهم‌ترین مصالح به‌کاررفته در ساخت این قلعه‌ی مستحکم است.
قلعه‌کوه قاین در اواخر قرن ۵ هجری قمری مرکز فرماندهی و هدایت دیگر قلاع منطقه‌ی زیبا و کهن قهستان بوده است. معماری این قلعه با استفاده از ناهمواری‌های کوه از دو قسمت سربازخانه و امیرنشین تشکیل شده است.
گفته می‌شود خواجه نصیرالدین توسی، دانشمند مشهور ایرانی، در زمان حملات اقوام وحشی به ایران به این قلعه پناهنده شده بوده و کتاب «اخلاق ناصری» را به نام ناصرالدین محتشم قهستانی، فرمانروای قلمرو وسیع قاینات، در همین محل شروع به نوشتن کرده است.
مجموعه‌ی سنگی قلعه‌کوه قاین به طول ۴۰۰ متر در جهت غرب به شرق و از ارتفاعات رشته‌کوه قهستان کشیده شده است.
این بنای ارزشمند قدیمی با شماره‌ی ۴۸۰۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت و از سوی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان قاینات بازسازی شده است.